Et fiyatları cep yakmaya devam ederken, büyükbaş ve küçükbaş hayvan varlığı da gün geçtikçe azalıyor. TÜİK’in verilerine göre son bir yılda, Türkiye’nin büyükbaş ve küçükbaş hayvan varlığı toplam 73 milyon 472 bin’den, 69 milyon 106 bine geriledi. Türkiye’nin kırmızı et ihtiyacını karşılayan hayvan sayısı bir yılda 4 milyon 365 bin azalırken, et fiyatları ise son 40 günde 50, 60 lira birden arttı. Yaşanan tablo merak konusu olurken, kasaplar ise üretici, aracı, tüccar üçgeninde fırsatçılık yapıldığını gündeme taşıdı.
“SPEKÜLASYON YAPIYORLAR”
Türkiye Kasaplar Besiciler Et ve Et Ürünleri Esnaf ve Sanatkarları Federasyonu Başkanı Osman Yardımcı, yaklaşan Ramazan ayına dikkat çekerken, fırsatçılara karşı ciddi yaptırımların uygulanması gerektiğini belirtti. “Et fiyatlarındaki artışın yegane nedeni, her Ramazan öncesini fırsat bilen tekelleşmiş üreticiler” diyen Yardımcı, “Ramazan’a 20, 30 gün kaldığında bir takım üreticiler spekülasyona başlar. Tesisi ve hayvanı çok olan bazı kişiler spekülatörlük yaparken, piyasayı yükseltir” dedi.
AİLE YETİŞTİRİCİLİĞİ ŞART
Fiyatlardaki artışın bir nedeninin maliyetler olduğunu sözlerine ekleyen Yardımcı, “Aile yetiştiriciliği veya köy üretimi dediğimiz modele dönülmeden hayvan sayısı artmayacağı gibi, et ürünlerindeki fiyat artışını önüne geçilemez. Tıpkı geçmişte olduğu gibi her köylünün ahırında 7, 8 büyükbaş ile 30, 40 tane küçükbaş hayvanı olursa, sorun aşılır. Bunun için devlet desteği gerekiyor. Hayvancılık üç, beş kartelin eline kaldığında piyasadaki dengeler şaşıyor” diye konuştu.
KAZANÇ MALİYETE GİDİYOR
Türkiye’de 35 bin kasabın hizmet verdiğini sözlerine ekleyen Yardımcı, şunları söyledi: “Vatandaşla karşı karşıya gelmek zorunda kalıyoruz. Satın aldığınız bir kilogram etin yüzde 65’i masraf. Bir kg etin yüzde 25’i kemik ve fire. Ayrıca 25 bin liraya işçi bulamıyoruz. Maliyetlerimiz çok yüksek. SGK ve Bağ-Kur primlerinde kolaylık bekliyoruz. Türkiye’nin hayvan varlığı azalıyor ancak halihazırdaki büyükbaşların kilosu eskiye göre daha ağır. Yani 20 yıl önce 300 kilogramlık büyükbaşlar, artık 600, 700 kilogram ağırlığında. Kilo bazında kaybımız olduğunu söyleyemem”
REKOR ARTIŞ ORANI
Mecidiyeköy’de kasaplık yapan Özcan Cebeci ise artan fiyat sorunun üretici, aracı, tüccar ekseni nedeniyle oluştuğunu iddia ederken, şöyle konuştu: “Son 50 yıllık süreye bakınca et ürünlerine yılda 3 kez sadece bir liralık artış olurdu. Yani etin kilogramı bir yılda 3 lira artardı. Ancak geçtiğimiz gün bir kalemde 30 TL’lik zam oranı bugüne kadar ki, en yüksek tutar. Ocak 2023’de 210 lira olan kıymanın kilosu bugün 570 lira”
“Marketler kasaplara göre yüzde 20 daha uygun fiyata et satıyor ancak kalite anlamında kasaptan alınan ürün ile zincir marketlerden alınan ürün arasında ciddi fark var. 6 ay boyunca mazota zam gelmediği ve yem desteği olduğu halde üreticiler neden zam yaptı? Üreticinin sattığı ürün aracı ve tüccardan geçip bize geliyor. Aracı ve tüccar da ciddi kar oranı koyunca ortaya bu rakamlar çıkıyor.”
